Τι είναι το Cooling Havens
Το Cooling Havens είναι ένα καινοτόμο ευρωπαϊκό έργο που φέρνει το νερό και το πράσινο στο επίκεντρο της προσπάθειας ενάντια στην αστική υπερθέρμανση, μέσα από την ενεργή συμμετοχή των πολιτών.
6 Σημεία δροσισμού που αξιοποιούν το νερό θα δημιουργηθούν σε κεντρικές γειτονιές της Αθήνας, προσφέροντας άμεση ανακούφιση από τις υψηλές θερμοκρασίες και ενισχύοντας τη μακροπρόθεσμη ανθεκτικότητα της πόλης.
Οι παρεμβάσεις θα προσθέσουν πάνω από 8.000 m² νέων έργων βασισμένων στο νερό και το πράσινο και στοχεύουν σε μείωση περίπου 2 - 5 °C στη θερμοκρασία του μικροκλίματος τις ημέρες καύσωνα.
Πέρα από τις υποδομές, το έργο καλλιεργεί μια νέα κουλτούρα νερού: μέσα από σχολεία, εκπαιδευτικά εργαστήρια, καλλιτεχνικές εγκαταστάσεις και την δημόσια ανοιχτή πύλη διαθεσης Δεδομένων (Open Data Portal), που συνδέει τη δροσιά με την καθημερινή ζωή και τον σχεδιασμό του δημόσιου χώρου.
Το έργο συγχρηματοδοτείται από την European Urban Initiative (EUI) με 4,99 εκ. € από το ΕΤΠΑ (80 %) σε συνολικό προϋπολογισμό 6,25 εκ. € και διάρκεια 42 μήνες (12/2024 – 05/2028).
Επικεφαλής αστική αρχή είναι ο Δήμος Αθηναίων, με την Αναπτυξιακή Αθήνας Α.Ε. (Develop Athens S.A.) να αναλαμβάνει την οικονομική διαχείριση και τις επικοινωνιακές δράσεις, στο πλαίσιο μιας κοινοπραξίας 14 εταίρων από δημόσιους φορείς, πανεπιστήμια, οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και επιχειρήσεις της πόλης.
Κύριοι Στόχοι
Δημιουργία 6 Σταθμών Δροσιάς
Μέσω του έργου, σχεδιάζονται και υλοποιούνται παρεμβάσεις και λύσεις που αξιοποιούν τη δύναμη της φύσης. Συνολικά δημιουργούνται πάνω από 8.000 m² νέων έργων βασισμένων στο νερό και το πράσινο, με στόχο μείωση περίπου ≥ 5 °C στη θερμοκρασία μικροκλίματος τις ημέρες καύσωνα και συγκράτηση >70 % του βρόχινου νερού σε περιόδους έντονης βροχόπτωση.
Καινοτομία στη διαχείριση ακραίων θερμικών συνθηκών
Κινητοί σταθμοί με κόστος ≤ 30.000 € ο καθένας, 25 σταθμοί συλλογής δεδομένων και αισθητήρες IoT για θερμοκρασία, υγρασία, ποιότητα αέρα και κατανάλωση νερού. Βελτιστοποίηση λειτουργίας με υποστήριξη από τεχνητή νοημοσύνη.
Εκπαίδευση
25 δημοτικοί υπάλληλοι θα εκπαιδευτούν και θα κάνουν χρήση της νέας ψηφιακής υποδομής.
Νέα σχέση κατοίκων με το νερό & το πράσινο
Δημιουργία 6 εκπαιδευτικών κέντρων γύρω από το νερό, με συμμετοχή 200 μαθητών. Το 60 % των συμμετεχόντων θα αναπτύξει θετική κουλτούρα νερού. Περισσότεροι από 2.000 ενεργοί χρήστες θα συμμετάσχουν στο Ψηφιακό Εργαστήριο Μνήμης Νερού.
Συμμετοχή και συν-σχεδιασμός με την τοπική κοινωνία
Η ουσιαστική συμμετοχή των κατοίκων είναι θεμέλιο του Cooling Havens. Δεν πρόκειται απλώς για μια διαδικασία διαβούλευσης, αλλά για μια συστηματική διαδρομή συν-δημιουργίας που ξεκινά από τον αρχικό σχεδιασμό και συνεχίζεται μέχρι τη λειτουργία των Σημείων Δροσιάς.
Συμμετοχικά εργαστήρια ανά γειτονιά
Τουλάχιστον 120 κάτοικοι θα συμμετέχουν σε co-design workshops, όπου θα παρουσιάζονται τα σχέδια, θα συλλέγεται ανατροφοδότηση και θα προσαρμόζονται οι παρεμβάσεις στις τοπικές ανάγκες. Συνολικά αναμένεται να εμπλακούν περίπου 4.000 πολίτες , δηλαδή το 13 % του τοπικού πληθυσμού.
Διαδραστικές μορφές επικοινωνίας
Ιστορίες γύρω από το νερό, αφηγήσεις της τοπικής μνήμης και καλλιτεχνικές δράσεις θα ενσωματώνονται για να ενισχύσουν την αίσθηση κοινής ταυτότητας και ιδιοκτησίας.
Διατομεακή εμπλοκή
Κάτοικοι, σχολεία, μικρές επιχειρήσεις, καλλιτέχνες και ΜΚΟ θα συνδεθούν με τεχνικούς φορείς και τον Δήμο σε έναν ανοιχτό διάλογο. Έτσι, η συμμετοχή ξεπερνά το επίπεδο της διαβούλευσης και μετατρέπεται σε συνεργατική διαδικασία.
Δημιουργία νέων θεσεων εργασίας
Παράλληλα με τη συμμετοχή, το έργο δημιουργεί 10 «πράσινες» θέσεις εργασίας συντήρησης, ενισχύοντας την τοπική απασχόληση και μεταφέροντας δεξιότητες μέσα στις ίδιες τις κοινότητες.
Με αυτόν τον τρόπο, το Cooling Havens δεν εισάγει απλώς νέες υποδομές βασισμένες στο νερό και το πράσινο· χτίζει δίκτυα εμπιστοσύνης, ενισχύει την κοινωνική συνοχή και δημιουργεί μια νέα κουλτούρα υπεύθυνης χρήσης του νερού που ανήκει στους πολίτες.
Αναμενόμενα Αποτελέσματα
Ανακούφιση από τις ακραίες θερμοκρασίες μέσα από λύσεις που αξιοποιούν το νερό και το πράσινο με βιώσιμο τρόπο.
Βελτίωση του μικροκλίματος και της ποιότητας του δημόσιου χώρου, με πιο δροσερές, άνετες και ασφαλείς γειτονιές.
Ενίσχυση της υδατικής συνείδησης και εκπαίδευση των κατοίκων γύρω από την κλιματική ανθεκτικότητα.
Δημιουργία ενός πιλοτικού μοντέλου που μπορεί να επεκταθεί και να αναπαραχθεί σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις.
Το έργο σε αριθμούς
6
Σημεία (Σταθμοί) Δροσισμού
1
Δήμος
Αθήνα (Μέγας Αστικός Φορέας)
14
Εταίροι
11 εταίροι υλοποίησης + 3 πόλεις‑μεταφοράς
42
μήνες υλοποίησης
01 Δεκεμβρίου 2024 έως 31 Μαΐου 2028
100
δράσεις επικοινωνίας/συμμετοχής
μέχρι το 2028
4000
πολίτες
άμεσα εμπλεκόμενοι σε εργαστήρια & συν‑σχεδιασμό, 35 000 ωφελούμενοι από τα νέα δροσερά πάρκα
8000
τετραγωνικά μέτρα
νέας μπλε/πράσινης υποδομής
25
σταθμοί συλλογής δεδομένων & αισθητήρες IoT
6
εκατομμύρια ευρώ (6,25)συνολικός προϋπολογισμός (80 % ΕΤΠΑ)
Εμπλεκόμενοι Φορείς
Το Cooling Havens σκοπεύει να προσελκύσει και εμπλέξει ένα ευρύ φάσμα φορέων ώστε κάθε στάδιο –από τον σχεδιασμό έως τη λειτουργία και τη μεταφορά– να στηρίζεται σε συλλογική γνώση και κοινωνική αποδοχή.
Κάτοικοι & τοπικές κοινότητες
Συμμετοχή σε εργαστήρια σχεδιασμού, χρήση σταθμών δροσισμού, παροχή ανατροφοδότησης.
Ευάλωτες ομάδες
Άμεση πρόσβαση σε σημεία δροσισμού προτεραιότητα στην εκπαίδευση για πράσινες θέσεις εργασίας.
Δήμος Αθηναίων
Συντονιστής πολιτικών, ιδιοκτήτης και διαχειριστής των υποδομών.
Αναπτυξιακή Αθήνας Α.Ε. (Develop Athens)
Υπεύθυνη επικοινωνίας, διαχείρισης έργου και διοργάνωσης δράσεων συμμετοχής.
Ακαδημαϊκά Ιδρύματα & Ερευνητικά Κέντρα
(ΕΜΠ, ΕΚΠΑ, NTUA κ.ά.)
Τεχνικές μελέτες, αισθητήρες IoT, ανάλυση δεδομένων, αξιολόγηση αντίκτυπου.
ΜΚΟ & Κοινωνικοί φορείς
(ELLET κ.λπ.)
Εκπαιδευτικά προγράμματα, ευαισθητοποίηση και σύνδεση με σχολεία.
Καλλιτεχνική κοινότητα
Δημιουργία καλλιτεχνικών εγκαταστάσεων.
Επιχειρήσεις & start‑ups πράσινης τεχνολογίας
Παροχή εξοπλισμού, τεχνογνωσίας και υπηρεσιών.
Τουριστικός κλάδος & πολιτιστικοί οργανισμοί
Προώθηση βιώσιμων δρομολογίων, συνεργασία σε θεματικές εκδηλώσεις.
Πολιτικοί φορείς / Δήμοι‑μεταφοράς (Ροζελαρε, Βουδαπεστη, Σόφια)
Μεταφορά τεχνογνωσίας, δοκιμή επεκτασιμότητας και κοινή ανάπτυξη «Μοντέλο Καινοτόμου λύσης».
Μέσα Ενημέρωσης
Διάδοση αποτελεσμάτων και καλών πρακτικών.
Μηχανισμοί εμπλοκής: Παρατηρητήριο Stakeholder Engagement (Deliverable D 3.2.2), ανοικτά εργαστήρια